Misschien ken je dat gevoel als je ’s morgens vanzelf wakker wordt en heerlijk hebt geslapen. De meesten van ons voelen zich dan fit en zijn klaar om de dag te beginnen. Hoe zit dat nou met onze nachtrust en waarom is zij zo bepalend voor ons energieniveau en ook voor onze gezondheid?
Natuurlijk de een heeft meer slaap nodig als de ander en ieder mens is uniek. Toch kun je zeggen dat een goede, diepe nachtrust van voor mannen gemiddeld 7 uur en voor vrouwen gemiddeld 8 uur een voorwaarde is om je gezondheid en vitaliteit te onderhouden. Ons lichaam streeft steeds naar evenwicht en wij hebben, ook al wordt daar in onze maatschappij niet meer zoveel rekening mee gehouden, een bioritme. Dat is verankerd in ons systeem en of wij willen of niet, ons lichaam functioneert nog steeds op basis van dit ritme.
Heel lang geleden, toen er nog geen kunstlicht was, waren wij afhankelijk van de dag om onze activiteiten te plannen en uit te voeren. Je was actief als het dag was en ging slapen wanneer het donker werd.
Tot op heden is er in dit systeem nog steeds niet veel veranderd en of wij willen of niet als je te weinig hebt geslapen laat je lichaam jou dat zeker weten. Je voelt je groggy en kunt je niet goed concentreren, je bent minder alert en dat is nog niet alles. Ook je immuunsysteem werkt minder goed en je bent vatbaarder voor invloeden van buitenaf.
Waarom is lekker slapen zo belangrijk voor je gezondheid?
Terwijl jij lekker ligt te slapen is jouw lichaam hard aan het werk. Wat gebeurt er dan zoal en hoe werkt het?
Wanneer je slaapt, wordt je ontspannen en heeft je lichaam tijd om afvalstoffen op te ruimen. Het klinkt gek, maar op het moment dat je slaapt is je lichaam eigenlijk hard aan het werk. Er vinden stofwisselingsprocessen plaats en afvalstoffen die tijdens de dag zijn geproduceerd worden verwerkt om uitgescheiden te worden via de huid (zweten), longen (ademhaling), darmen (ontlasting), nieren (urine). Bovendien heeft je lichaam dan ook de gelegenheid om herstelwerkzaamheden aan cellen of weefsels uit te voeren, zodat je de volgende dat weer goed kunt functioneren. Tijdens je slaap wordt je hartslag trager en tijdens de diepe slaap de zg. REM slaap verslappen je spieren en ben je helemaal ontspannen. Deze ontspanning is heel belangrijk voor een goede gezondheid, zowel geestelijk als lichamelijk.
Welke factoren zijn nu van invloed op jouw slaap en dus ook jouw gezondheid?
- Spanningen en stress van overdag die aan je blijven knagen, zorgen ervoor dat je minder goed slaapt. Je kent dat wel, je kunt niet in slaap komen en blijft malen. Je kunt je niet ontspannen.
- Ook je telefoon en beeldschermen met ledverlichting, stralen blauw licht uit. Dit is het lichtspectrum dat bij daglicht hoort en het zorgt ervoor dat je lichaam in de avond minder melatonine aanmaakt.
- Opwekkende stoffen zoals cafeïne houdende dranken en groene en zwarte thee, zorgen ervoor dat je lichaam minder goed kan ontspannen.
- Het werken in nachtdiensten en wisseldiensten kan je hele bioritme ontwrichten en kan een groot effect op je gezondheid hebben. Denk maar eens aan hoe je je voelt als je een paar nachten niet goed hebt geslapen of op stap bent geweest.
Wat doet melatonine nu eigenlijk en wat is dat voor een stof?
Melatonine is een stofje dat onder natuurlijke omstandigheden vanaf 19/20 uur in de avond in jouw hersenen wordt aangemaakt. Deze stof is voor je lichaam heel belangrijk. Het wordt aangemaakt in de pijnappelklier en deze klier reageert op licht en donker via je ogen. Wanneer het donker wordt, maakt de pijnappelklier steeds meer melatonine aan met een piek rond middernacht. Tegen de ochtend, wanneer het licht wordt daalt de melatonine aanmaak en wordt je als het goed is vanzelf wakker.
Melatonine zorgt ervoor dat je slaperig wordt en ondersteunt je lichaam bij het herstel tijdens je slaap. Onder invloed van melatonine wordt groeihormoon DHEA aangemaakt dat een grote rol speelt bij het herstel van je lichaam.
Wat kun je zelf doen om goed te slapen?
- Neem de tijd om te ontspannen en af te schakelen voordat je gaat slapen, lees een goed boek, mediteer of kies voor iets dat jou ontspant.
- Vermijdt blue light van beeldschermen 2 uur voordat je gaat slapen. Je Iphone heeft een nachtstand met geel licht en voor veel andere telefoons is er een app te downloaden (f.luxx).
- Zorg voor een slaapkamer met een relaxte sfeer die voldoende donker is en voldoende frisse lucht.
- Eet niet te zwaar voordat je gaat slapen. Om je lichaam te helpen herstellen in de nacht is het ook beter om weinig tot niets meer te eten na 19.00 uur. Heb je nog trek dan hebben een banaan, cashewnoten of amandelen de voorkeur. Zij bevatten tryptofaan dat het de aanmaak van melatonine ondersteunt.
- Drink een ontspannende kruidenthee (kamille, melisse, linde, of ontspanningsthee met lavendel) zodat je je lichaamsprocessen ondersteunt.
- Neem een ontspannend bad met een heerlijke ontspannende olie, zoals lavendel of melisse.
Welterusten en slaap lekker!